در پی اهدای جام 2700 ساله نقره ای "شیردال" از سوی رئیس جمهور امریکا به رئیس جمهوری ایران، گفتگو درباره "شیردال" و باورهای تمدن باستانی مردم لــر بالا گرفته است.
شیردال نام لری موجودی افسانه ای در داستانهای مناطق لرنشین است. این اسم ترکیبی از شیر+دال (در لري مينجايي، بختياري و لكي به معني "عقاب") میباشد. شیردال یکی از آثار مادهاست که در دهه ۸۰ میلادی در یکی از غارهای لرستان بنام غار "کلماکره"کشف شد و توسط باندهای قاچاق عتیقه به عنوان یک شیء متعلق به آثار باستانی سوریه در گمرک آمریکا کشف گردید.
طی روزهای اخیر رییس جمهور آمریکا و سایر دولتمردان این کشور بارها از تمدن ایران و فرهنگ آن سخن گفتند، جام شیردال که نمونه ای از صدها شی باستانی مربوط به هنر و افسانه های قوم لر است، به عنوان یک شی تاریخی که بیانگر تمدن ایران است در بالاترین سطوح قدرتهای جهان دست به دست شد تا رییس جمهور اعتدال گر( حسن روحانی) دست خالی به خانه نرود و جهانیان نظاره گر ادای احترام قدرتهای بزرگ به ایران و هنر پربار لرستان باشند.
شیردال موجودی افسانهای است که ترکیبی از تن شیر و سر عقاب است. نياكان لرها، شیردالها را دارای قدرت شفابخش و همچنین پاسبانی از گنجینهها میدانستهاند. طرح این موجود افسانهای در بسیاری از مجسمهها و بناهای باستانی ایران به کار رفته است.
بازگرداندن این شیء باستانی همزمان با سفر هیات بلندپایه ایرانی به نیویورک صورت گرفته است. در این سفر وزرای خارجه ایران و ایالات متحده پس از سالها برای اولین بار با یکدیگر دیدار دوجانبه داشتند.
دیپلماتهای آمریکایی اعلام کردند که در راستای اعلام حسن نیت و احترام خود به ایران، یک جام ۲۷۰۰ ساله از جنس نقره را که در جریان اشیای قاچاق وارد شده به آمریکا در سال ۲۰۰۳ شناسایی و ضبط شده بود، به مقامات ایرانی تحویل دادند.
شبکه تلوزیونی ان بی سی در گزارشی به قلم "آلن بویل" سردبیر بخش علمی این شبکه از این رویداد با عبارت "آرکو دیپلماسی" یاد کرده و نوشته است:
«این رویداد نشانی از این که روابط ایران و آمریکا رو به گرمی است، دارد. این جام ۲۷۰۰ ساله باستانی نقرهای که در جریان غارت یک غار (کلماکره- ایران-لرستان-پلدختر) واقع در مرز ایران و عراق در اواخر ۱۹۸۰ کشف شده بود، به بازارهای بینالمللی آثار باستانی و سپس به آمریکا راه یافته و در سال ۲۰۰۳ توسط پلیس کشف و ضبط شده بود. این جام که به گفته کارشناسان بیش از میلیونها دلار ارزش دارد، مدت بیش از ۱۰ سال در آمریکا نگهداری شده و اکنون درست در هفته گذشته (مهرماه93)به مقامات ایرانی در نیویورک تحویل داده شد. این جام که یک شی تشریفاتی در مراسم باستانی قرن ۷ پیش از میلاد بوده به شکل شیر بالدار است و در تمام یک دهه گذشته در موزههای آمریکا نگهداری میشد و مقامات ایالات متحده از جمله "جیمز مک اندرو" متخصص ارشد و مسئول اموال فرهنگی اداره مهاجرت و گمرگ آمریکا در سال ۲۰۱۰ در روزنامه نیویورک تایمز اعلام کرد تا زمانی که روابط میان ایران و بریتانیا عادی نشود، نمیتوانند این اثر را به ایران بازگردانند.
روز چهارشنبه 9مهرماه 93 این جام به ایران بازگشت. این جام باستانی که در محافل هنری به عنوان یک ریتون شناخته میشود، با همه مشکلات دریک دهه گذشته، سرانجام روز چهارشنبه به ایران بازگردانده شد تا نمادی از حسن نیت آمریکا به ایران باشد. مقامات فدرال گفته اند که نام دلال به نام "هشام عبدالتمام " بوده که آن را در سال ۲۰۰۰ به عنوان یک شی و اثر هنری ماقبل هخامنشی به آمریکا آورد. این شی نخستینبار توسط مقامات گمرگ شناسایی شد که با فاکتور جعلی مواجه شدند که ادعا میکرد این قطعه از سوریه وارد شده است. عبدالتمام در مذاکره با فروشنده قبلی این اثر از او خواست تا آن را به یک مجموعه دار به قیمت ۹۵۰ هزار دلار بفروشد. اما هنگامی که دو طرف مشغول معامله بودند، این شی توسط پلیس فدرال ضبط و عبدالتمام نیز به اتهام قاچاق آثار فرهنگی دستگیر شد و در سال ۲۰۰۴ به اتهام واردات اشیای قاچاق محکوم به پرداخت ۵۰۰۰ دلار جریمه مالی شد. در صورتی که این جام در دهه گذشته بیش از ۹۵۰ هزار دلار معامله شده باشد اکنون میتوان گفت که این اثر دست کم یک میلون دلار ارزش دارد. اما تردیدی نیست که ارزش این جام به مراتب بیش از اینهاست زیرا اکنون این جام باستانی، یک اثر شاخص دیپلماتیک نیز هست. همچنین اثری است که مقامات ایرانی دو دهه برای بازگرداندن آن به کشور خود تلاش کرده بودند.
یک مقام رسمی در واشنگتن میگوید: "بازگشت این ریتون پیامی قدرتمند است که احترام ایالات متحده آمریکا را به میراث فرهنگی نشان میدهد و در این مورد این اثر که در مرز ایران و عراق کشف و غارت شده، برای مردم میهن دوست ایران اهمیتی به مراتب بیشتر دارد. بنابراین، چنین اقدامی بازتابی است قدرتمند از احترامی که ایالات متحده امریکا برای مردم ایران قایل است".